GTİP Kodu Nedir? Yanlış GTİP Seçmenin Riskleri Nelerdir?
GTİP Kodu Nedir?
GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) kodu, ithalat ve ihracata konu olan her ürünün gümrük mevzuatı kapsamında doğru şekilde tanımlanmasını sağlayan 12 haneli bir numaradır. Bu kod sayesinde ürünün;
- Gümrük vergisi oranı
- KDV ve varsa ÖTV durumu
- Bakanlık izni veya denetime tabi olup olmadığı
- Ticaret politikası önlemleri (anti-damping, gözetim vb.)
belirlenir.
Kısaca GTİP, bir ürünün gümrükteki kimlik numarasıdır.
GTİP Kodu Nasıl Oluşur?
GTİP kodu uluslararası ve ulusal kırılımlardan oluşur:
- İlk 6 hane: Dünya Gümrük Örgütü (WCO) – uluslararası
- 7–8. hane: Avrupa Birliği Kombine Nomanklatürü
- 9–12. hane: Türkiye’ye özgü istatistiki açılımlar
Bu nedenle aynı ürün, küçük teknik farklılıklar nedeniyle farklı GTİP kodlarına girebilir.
Yanlış GTİP Seçmenin Riskleri Nelerdir?
Yanlış GTİP tespiti, firmalar için ciddi mali ve hukuki sonuçlar doğurabilir:
1. Eksik veya Fazla Vergi Ödenmesi
Yanlış GTİP nedeniyle eksik vergi ödenmesi halinde;
- Vergi farkı
- Gecikme faizi
- Usulsüzlük veya kaçakçılık cezası
talep edilebilir.
2. Gümrük Cezaları
Gümrük idaresi, yanlış GTİP beyanını yanıltıcı beyan olarak değerlendirebilir. Bu durumda idari para cezalarıyla karşılaşılabilir.
3. Bakanlık İzinlerinin Atlanması
Bazı GTİP’ler;
- Tarım ve Orman Bakanlığı
- Ticaret Bakanlığı
- Sağlık Bakanlığı
denetimine veya ön iznine tabidir. Yanlış GTİP seçimi nedeniyle bu izinlerin alınmadan ithalat yapılması;
- Eşyanın gümrükte beklemesine
- Yüksek idari para cezalarına
- Vergi farkları ve gecikme faizlerine
- Bazı durumlarda ise Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında işlem yapılmasına
neden olabilir.
Özellikle izin ve uygunluk belgelerine tabi ürünlerde, yanlış GTİP beyanı; somut olayın niteliğine göre mevzuata aykırı ithalat kapsamında değerlendirilebilmekte ve idare tarafından yapılacak inceleme sonucunda daha ağır yaptırımlara konu olabilmektedir.
4. Eşyanın Gümrükte Beklemesi
Yanlış sınıflandırma fark edildiğinde;
- Muayene süresi uzar
- Antrepo masrafları artar
- Teslim süreleri gecikir
Bu durum ticari kayıplara yol açar.
GTİP Kodu Belirlerken Nelere Dikkat Edilmelidir?
GTİP tespitinde yalnızca ürün adı yeterli değildir. Aşağıdaki unsurlar mutlaka değerlendirilmelidir:
- Ürünün teknik özellikleri
- Kullanım amacı
- Hammaddesi ve bileşimi
- Çalışma prensibi
- Ambalaj ve sunum şekli
Aynı isimle satılan iki ürün, bu kriterler nedeniyle farklı GTİP’lere girebilir.
Profesyonel GTİP Danışmanlığı Neden Önemlidir?
GTİP belirleme, uzmanlık ve mevzuat takibi gerektiren teknik bir süreçtir. Özellikle düzenli ithalat yapan firmalar için;
- Doğru maliyet hesabı
- Ceza riskinin azaltılması
- Süreçlerin hızlanması
açısından profesyonel destek büyük avantaj sağlar.
Vera Gümrük Müşavirliği olarak, ürün bazlı GTİP analizleri yaparak firmalarımızın güvenli ve sorunsuz ithalat/ihracat yapmasına destek oluyoruz.
Sık Sorulan Sorular (FAQ)
GTİP kodu kaç hanelidir?
Türkiye’de kullanılan GTİP kodu 12 hanelidir. İlk 6 hanesi uluslararası, kalan haneler AB ve Türkiye’ye özgüdür.
Aynı ürün için birden fazla GTİP olabilir mi?
Ürünün teknik özellikleri, kullanım amacı veya bileşimine göre farklı GTİP’ler söz konusu olabilir. Bu nedenle ürün bazlı teknik analiz yapılmalıdır.
GTİP kodunu kim belirler?
GTİP kodu beyanı ithalatçı sorumluluğundadır; ancak genellikle gümrük müşavirleri tarafından teknik mevzuat çerçevesinde belirlenir.
Sonuç
GTİP kodu, dış ticaret işlemlerinin temel taşlarından biridir. Yanlış GTİP seçimi kısa vadede fark edilmese bile, ilerleyen süreçte ciddi maliyetler doğurabilir. Bu nedenle GTİP tespiti mutlaka uzman görüşüyle yapılmalıdır.
Hukuki Bilgilendirme Notu
Bu yazıda yer alan bilgiler genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, her ithalat veya ihracat işlemi ürünün niteliği, beyan şekli ve somut olayın özelliklerine göre farklı hukuki ve idari sonuçlar doğurabilir. Uygulamada tereddüt yaşanan durumlarda, işlem öncesinde profesyonel gümrük müşavirliği ve gerektiğinde hukuki danışmanlık alınması önem arz etmektedir.
